پایایی و اعتبار
اشاره: این مطلب برگرفته از یادداشت‌های کنکور کارشناسی ارشدم در سال 91 است.
پایایی
تعریف پایایی (reliability)
پایایی عبارت است از میزان همسانی نتایج مکرر (بیکر، 1386).
به عبارت دیگر، یک اندازه‌گیری زمانی پایایی دارد که با تکرار آن در مواقع دیگر، همان نتایج به دست آید. اگر افراد در موقعیت‌های مکرر به یک سؤال به گونه‌ی مشابهی پاسخ دهند، این سؤال قابل اعتماد (دارای پایایی) است. (دواس، 1376: 65).
انواع آزمون پایایی
1- روش آزمون ـ آزمون مجدد (Test-Retest): در این روش، وسیله‌ی اندازه‌گیری در بین یک نمونه‌ی واحد، طی دو زمان متفاوت مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و هم‌بستگی بین دو سری نتایج محاسبه می‌شود.
2- روش فرم‌های موازی (Parrallel Forms): در این روش، دو وسیله (فرم) اندازه‌گیری را به‌طور هم‌زمان مورد آزمون قرار می‌دهیم تا هم‌بستگی نتایج فرم اول با فرم دوم مورد مقایسه قرار گیرد. به عبارت دیگر، دو شکل برابر از یک وسیله‌ی اندازه‌گیری را به پاسخ‌گویان داده و هم‌بستگی بین دو سری نتایج را محاسبه می‌کنیم.
3- روش دو نیمه کردن (Split-Half): در این شیوه ابزار اندازه‌گیری در بین نمونه مورد آزمون قرار می‌گیرد؛ سپس به دو نیمه تقسیم می‌شود و ضریب هم‌بستگی بین دو نیمه محاسبه می‌گردد. در حقیقت وسیله به دو مجموعه‌ی مجزای مشابه تقسیم می‌شود.
4- روش پایداری درونی (Internal Constant): در این روش از تمامی گویه‌ها در برآورد روایی استفاده می‌شود. مبنای آن، سازگاری درونی گویه‌ها است. در این خصوص، گویه‌هایی می‌توانند پایا باشند کهبا همدیگر در رسیدن به هدف مورد نظر که همان اندازه‌گیری است، هم‌نوا باشند.
برای سنجش پایداری درونی، از دو شیوه می‌توان استفاده کرد:
- روش کودر ـ ریچاردسون (Kuder-Richardson): در این روش، پرسش‌نامه تنها یک بار به اجرا در می‌آید و تمامی گویه‌های مقیاس یا آزمون مورد نظر تحلیلی می‌شوند. کودر و ریچاردسون برای بررسی همسازی درونی مقیاس، دو فرمول مورد استفاده قرار دادند که به KRZO و KR10 شهرت یافتند. فرمول KRZO هنگامی مورد استفاده قرار می‌گیرد که سؤال‌های مقیاس یا پرسش‌نامه فقط ارزش صفر و یک داشته باشند.
- روش آلفای کرونباخ (Coronbach’s Alpha): اگر همه‌ی سؤال‌های یک مقیاس، یک صفت یا خصوصیت را اندازه بگیرند، بایستی به‌جای دو نیمه‌ی مساوی، دو نیمه‌ی تصادفی مقیاس را با یکدیگر مقایسه کرد. ضریب کرونباخ در مواردی استفاده می‌شود که بیش از دو گزینه داریم و این‌که سطح سنجش متغیرها باید در سطح فاصله‌ای یا نسبی بوده و یا حداقل در قالب طیف لیکرت باشند.
اعتبار
تعریف اعتبار (Validity):
آیا وسیله‌ی اندازه‌گیری همان چیزی را که قرار بود بسنجد، می‌سنجد؟
سنجه‌ی معتبر، سنجه‌ای است که آن چیزی را که قرار است اندازه بگیرد، اندازه‌گیری کند (دواس، 1376: 66).
اشکال اعتبار:
1- اعتبار درونی (منطقی): آیا نتایج حاصل از تحقیق پاسخ‌گوی سؤالات و فرضیه‌های بیان شده هست؟
2- اعتبار بیرونی (خارجی): آیا می‌توان نتایج و یافته‌های حاصل از تحقیق را تعمیم داد؟
انواع آزمون اعتبار:
1- اعتبار محتوایی:
معرف‌ها یا شاخص‌ها با چه میزان دقت وجوه مختلف مفهوم را می‌سنجند.
الف ـ اعتبار صوری: شناسایی اعتبار شاخص‌ها یا معرف‌های پژوهش از طریق مراجعه به داوران کارآزموده و متخصصان.
ب ـ اعتبار نمونه‌گیری: آیا در تحقیق، نمونه‌های نمایا یا معرف وجود دارد؟
2- اعتبار تجربی (عینی):
شناخت رابطه‌ی بین ابزار اندازه‌گیری با نتایج به دست آمده را با توجه به معیاری درست و پذیرفتنی و منطبق مدنظر قرار می‌دهد.
الف ـ اعتبار تجربی هم‌زمان: سنجش نتیجه با معیار آن به طور هم‌زمان.
ب ـ اعتبار تجربی پیش‌بین (اعتبار معیار): توان پیش‌بینی هم‌بستگی بین نتایج یک وسیله اندازه‌گیری خاص با نتایج وسیله‌ی اندازه‌گیری خارجی (معیار). هر چه هم‌بستگی بیشتر باشد، اعتبار معیار بیشتر است. وسیله‌ی معیار، سنجه‌ی کاملاً پذیرفته شده ای است که درباره‌ی یک مفهوم موجود است.
3- اعتبار سازه: ایجاد ارتباط بین ابزار سنجش با چارچوب تئوریکی کلی تا مشخص شود آیا ابزار تحقیق با مفاهیم و پیش‌فرض‌های تئوری رابطه دارد یا نه. یعنی یک سنجه بدین وسیله که تا چه حد با انتظارات برآمده از نظریه همخوانی دارد، مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
برای محاسبه‌ی اعتبار سازه، 3 روش وجود دارد:
1- تحلیل عاملی.
2- تکنیک گروه‌های شناخته شده.
3- روش هم‌گرایی ـ واگرایی یا تشابه ـ تفکیک.
این مطلب حاصل زحمات تعدادی از دانشجویان است و به رایگان در اختیار شما دوست عزیز قرار داده شده است.
در صورتی که تمایل دارید از ما حمایت مالی کنید و به ما در تولید محتوای هر چه بیشتر یاری رسانید، میتوانید مبلغ 5000 تومان به شماره کارت زیر واریز نمایید و با ارسال پیامک به شماره 09101782329 ما را از ابراز لطف خود مطلع سازید.
شماره کارت:
8100 3064 7210 5041
بانک رسالت ـ به نام علی محمدزاده
