معرفی کتاب: یقه سفیدها

عنوان کتاب: یقه سفیدها

نویسنده: محمد قوچانی

سال نشر: 1379

انتشارات: ن‍ق‍ش‌ و ن‍گ‍ار

 

کتاب «یقه سفیدها»، شامل جریان‌شناسی جناح‌ها، احزاب و گروه‌های سیاسی ایران در سال‌های پس از انقلاب اسلامی تا سال انتشار کتاب (1379) است که از منظرهای گوناگونی چون نگرش‌های اقتصادی، قدرت، دین و... به رویکردها و مواضع جریانات و گروه‌های سیاسی ایران پرداخته است. منظور قوچانی از «یقه سفیدها»، طبقه‌ی متوسط جدیدی است که مدیران تکنوکرات دولت هاشمی رفسنجانی خود پرچمداران آن بودند. در واقع عبارت «یقه سفیدها» در مقابل «یقه تیره‌ها» قرار می‌گیرد و به نوعی تقابل طبقه‌ی متوسط جدید و رویکردهای لیبرال و طبقه‌ی کارگر و رویکردهای چپ‌گرا را تداعی می‌کند.

معرفی کتاب: مناظره (متن مناظره‌های انتخاباتی یازدهمین دوره‌ی ریاست جمهوری اسلامی ایران ـ خرداد 1392)

عنوان کتاب: مناظره (متن مناظره‌های انتخاباتی یازدهمین دوره‌ی ریاست جمهوری اسلامی ایران ـ خرداد 1392)

سال نشر: 1392

انتشارات: تهران؛ سروش

کتاب مناظره، شامل متن کامل مناظره‌های انتخابات ریاست جمهوری 1392 است. اقدام صداوسیما در انتشار این کتاب، اقدامی بسیار عاقلانه و درخور تقدیر و تشکر است؛ چرا که منبع خوبی برای تحقیقات اجتماعی بر روی انتخابات فراهم می‌کند. اما ای کاش صداوسیما انتشار متن مکتوب مباحث انتخابات را تنها به مناظره‌ها محدود نمی‌کرد و تمامی برنامه‌های تلویزیونی کاندیداها را منتشر می‌نمود. چرا که بخش زیادی از دیدگاه‌های کاندیداهای انتخابات، در قالب برنامه‌های دیگری مثل «بادوربین»، «گفت‌وگوی ویژه خبری»، «پاسخ به سؤالات کارشناسان» و... مطرح شده است.

نکته‌ی دیگر این که یکی از مشکلات محققین در استفاده از این کتاب ـ که معمولاً به روش تحلیل محتوا یا تحلیل گفتمان صورت می‌گیرد ـ نیاز به متن کتاب است. برای این منظور، محققین مجبورند برای استفاده، متن کتاب را دوباره تایپ کنند. چه خوب بود اگر فایل این کتاب نیز به صورت الکترونیک در سایت‌های فروش نسخه‌های الکترونیک کتاب عرضه می‌شد تا محققین با این مشکل نیز مواجه نباشند.

معرفی کتاب: من زنده‌ام (خاطرات دوران اسارت)

معرفی کتاب

عنوان کتاب: من زنده‌ام (خاطرات دوران اسارت)

نویسنده: معصومه آباد

سال نشر: 1392

انتشارات: تهران؛ بروج

کتاب «من زنده‌ام» به بهانه‌ی برگزاری مسابقه‌ی کتاب‌خوانیِ «کتاب و زندگی»، به اندازه‌ی کافی معرفی شده است. در این‌جا قصد معرفی این کتاب را ندارم. به ذکر چند دلیل برای ضرورت خواندن کتاب‌هایی از این دست اکتفا می‌کنم:

(1)

تاریخ 100 ساله‌ی اخیر ایران را باید خواند. از این تاریخ 100 ساله، به‌ویژه تاریخ دوران پس از انقلاب اسلامی‌اش بسیار مهم است. از باب کسب شناخت بیشتر و بهتر پیرامون مسائل و چالش‌های امروز جامعه‌ی ایران. در کنار کتاب‌های تاریخ اجتماعی و جریان‌شناسی سیاسی که از نقطه‌نظری رسمی و آکادمیک به این مقوله می‌پردازند، روایت‌های غیر رسمی از تاریخ این دوران نیز بسیار حائز اهمیت‌اند. در این‌جا منظور از روایت‌های غیر رسمی، زندگی‌نامه‌ها، خاطرات، اسناد مکتوب و تصویری و سایر روایت‌های غیرآکادمیک است. این روایت‌ها به خواننده کمک می‌کند تا بتواند از جزئیات تحولات و اتفاقاتی که در این دوران رخ داده است باخبر شود و این جزئیات نقاط خالیِ تصویر ذهنی‌اش را پر کنند.

معرفی کتاب: سیاست‌گذاری و فرهنگ در ایران امروز

معرفی کتاب

 عنوان کتاب: سیاست‌گذاری و فرهنگ در ایران امروز

نویسنده (گردآورنده): مجید وحید

سال نشر: 1382

 انتشارات: تهران؛ مرکز بازشناسی اسلام و ایران

در زمینه‌ی سیاست‌گذاری فرهنگی، کتاب‌های فارسی که به‌صورت مستقل به این موضوع پرداخته باشند، انگشت شمارند. کتاب «سیاست‌گذاری و فرهنگ در ایران امروز» یکی از این معدود کتاب‌هاست. این کتاب در واقع مجموعه‌مقالات همایشی به همین نام است که سال 80 در تهران برگزار شده است. از میان مقاله‌های این کتاب، مقالات دکتر وحید مجید، محمدجواد غلامرضا کاشی و محمدرضا تاجیک قابل استفاده‌اند. این کتاب مقاله‌ی درخشانی هم از پرویز اجلالی با عنوان «برنامه‌ریزی زبان ملی در ایران» دارد که خواندنی و مفید است.

معرفی کتاب: تاریخ سیاسی انتخابات ریاست جمهوری

معرفی کتاب

 عنوان کتاب: تاریخ سیاسی انتخابات ریاست جمهوری

 نویسنده (گان): غلامرضا خواجه‌سروی، علی‌اکبر رزمجو، محمدمحسن شارعی

سال نشر: 1392

 انتشارات: تهران؛ پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

کتاب تاریخ سیاسی انتخابات ریاست جمهوری، از خلال بررسی رویدادهای انتخابات ریاست جمهوری از ابتدای انقلاب تاکنون، تاریخچه‌ی رویدادهای سیاسی سال‌های پس از انقلاب اسلامی را شرح می‌دهد. از آن‌جا که درباره‌ی توالی رویدادهای سیاسی و اجتماعی پس از انقلاب اسلامی به‌صورت منسجم و یک‌جا منابع زیادی به چاپ نرسیده است، کتاب حاضر کتاب قابل استفاده‌ای است. نویسندگان در این کتاب مواضع و برنامه‌های نامزدهای هر دوره‌ی انتخابات، رویدادهای سیاسی دوره‌ی انتخابات و شرح عملکرد دولت نامزد منتخب را شرح می‌دهند و از دو منظر جامعه‌شناسی سیاسی و اقتصاد به نقد و بررسی عملکرد دولت‌های پس از انقلاب می‌پردازند. اگر چه این کتاب به لحاظ ویرایشی دارای غلط‌های تایپی و غیرتایپی زیادی است و به لحاظ تحقیقی مقداری دم دستی است و در کل کتابی درجه یک به شمار نمی‌رود، برای مرور حوادث سیاسی قابل استفاده است.

معرفی کتاب: حقوق شهروندی و عدالت

معرفی کتاب

عنوان کتاب: حقوق شهروندی و عدالت

نویسنده: عماد افروغ

سال نشر: 1387

انتشارات: سوره‌ی مهر؛ تهران

یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های دکتر عماد افروغ، نسبت آزادی و عدالت است که در ادامه‌ی دوگانه‌ی اساسی فرد- جامعه و عاملیت- ساختار است. افروغ در آثار متعدد خود درصدد بیان این نکته است که میان این دو مفهوم تضاد و تعارض وجود ندارد؛ بلکه این دو در پیوندی عمیق باهم هستند. تفسیری که افروغ از انقلاب اسلامی به دست می‌دهد نیز مبتنی بر همین پروبلماتیک است: به نظر افروغ در انقلاب اسلامی ایران از سویی شعار محوری انقلاب فرانسه، یعنی آزادی، متجلی است و از سوی دیگر شعار محوری انقلاب روسیه، یعنی عدالت و این دو مفهوم بااخلاق و معنویت است که به یکدیگر پیوند می‌یابند. در حقیقت انقلاب اسلامی ایران مترصد است به سه نیاز همیشه‌گی بشر، یعنی آزادی، عدالت و معنویت پاسخی جامع، هماهنگ و هم‌زمان بدهد.

بحث از حقوق شهروندی و نسبت آن با عدالت نیز در ادامه‌ی همین مسئله است و با توجه به این‌که به نظر افروغ ما در تاریخ سی و چندساله‌ی پس از انقلاب هم‌واره میان آزادی‌خواهی و عدالت‌خواهی در نوسان بوده‌ایم، اهمیت دو چندان می‌یابد. در ادامه به برخی نکات از این کتاب اشاره خواهیم کرد.

معرفی کتاب: احیاگری و مردم‌سالاری دینی

معرفی کتاب

عنوان کتاب: احیاگری و مردم‌سالاری دینی

نویسنده: عماد افروغ

سال نشر: 1389

انتشارات: سوره‌ی مهر؛ تهران

این کتاب در واقع جلد دوم کتاب «انقلاب اسلامی و مبانی بازتولید آن» است که در آن افروغ به بحث درباره‌ی انقلاب اسلامی ایران و نسبت ولایت فقیه و مردم‌سالاری می‌پردازد.

به نظر افروغ انقلاب اسلامی ایران دارای صبغه‌ای فلسفی، عرفانی و کلامی- فقهی است که مترصد است به سه نیاز همیشگی بشر، یعنی آزادی، عدالت و معنویت پاسخی جامع، هماهنگ و هم‌زمان بدهد. رکن دینی و شیعی این انقلاب که در زمان غیبت به اجتهاد و فقاهت برمی‌گردد، آن را به مثابه‌ی مقوله‌ای بیناذهنی و نظارت‌پذیر از هرگونه شبهه‌ی شخصی و اقتدارگرایی، به‌ویژه اقتدارگرایی قدسی و عرفانی و فرادسترس، مبرا می‌سازد. افروغ معتقد است امام خمینی(ره) بر متفاوت بودن ولایت معصوم و ولایت‌فقیه تأکید داشت و ولایت‌فقیه را دائرمدار ولایت سیاسی و حیات اجتماعی و ولایت کبری را مخصوص معصوم می‌دانست. از این دیدگاه، ولایت‌فقیه چون دائرمدار فقه است، ولایتی قانون‌مدار، منضبط، قاعده‌مند و پیش‌بینی‌پذیر و تنها راه اتصال و پیوند عقل با وحی در زمان غیبت است؛ افروغ در این کتاب به بحث و بررسی پیرامون چنین برداشتی از ولایت‌فقیه می‌پردازد و نسبت آن را با دموکراسی مورد بحث قرار می‌دهد.