جامعه و پژوهش

جامعه شناسی برای زندگی

جامعه و پژوهش

جامعه شناسی برای زندگی

جامعه و پژوهش

۶۶ مطلب با موضوع «معرفی و خلاصه‌ی کتاب» ثبت شده است

عنوان کتاب: مناظره (متن مناظره‌های انتخاباتی یازدهمین دوره‌ی ریاست جمهوری اسلامی ایران ـ خرداد 1392)

سال نشر: 1392

انتشارات: تهران؛ سروش

مناظره

کتاب مناظره، شامل متن کامل مناظره‌های انتخابات ریاست جمهوری 1392 است. اقدام صداوسیما در انتشار این کتاب، اقدامی بسیار عاقلانه و درخور تقدیر و تشکر است؛ چرا که منبع خوبی برای تحقیقات اجتماعی بر روی انتخابات فراهم می‌کند. اما ای کاش صداوسیما انتشار متن مکتوب مباحث انتخابات را تنها به مناظره‌ها محدود نمی‌کرد و تمامی برنامه‌های تلویزیونی کاندیداها را منتشر می‌نمود. چرا که بخش زیادی از دیدگاه‌های کاندیداهای انتخابات، در قالب برنامه‌های دیگری مثل «بادوربین»، «گفت‌وگوی ویژه خبری»، «پاسخ به سؤالات کارشناسان» و... مطرح شده است.

نکته‌ی دیگر این که یکی از مشکلات محققین در استفاده از این کتاب ـ که معمولاً به روش تحلیل محتوا یا تحلیل گفتمان صورت می‌گیرد ـ نیاز به متن کتاب است. برای این منظور، محققین مجبورند برای استفاده، متن کتاب را دوباره تایپ کنند. چه خوب بود اگر فایل این کتاب نیز به صورت الکترونیک در سایت‌های فروش نسخه‌های الکترونیک کتاب عرضه می‌شد تا محققین با این مشکل نیز مواجه نباشند.

  • علی محمدزاده

معرفی کتاب

عنوان کتاب: از فرهنگ تا توسعه (توسعه‌ی سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در ایران)

نویسنده: ناصر فکوهی

سال نشر: 1379

انتشارات: تهران؛ فردوس

از فرهنگ تا توسعه

ناصر فکوهی، از جمله چهره‌های دانشمند، خوش‌فکر، دردمند و مسئله‌شناس ایرانی در دوران حاضر است. فکوهی انسانی علمی و دانشگاهی است و به جرأت می‌توان گفت آن‌چه می‌گوید تنها برآمده از دغدغه‌های فکری و دانشگاهی است و بس؛ و از آن‌دسته صاحب‌نظرانی است که وابستگی جناحی و سیاسی به شخص و گروهی ندارد. نکته‌ی قابل توجه درباره‌ی فکوهی، مسئله‌شناس بودن اوست. معدودند دانشگاهیان و تحصیل‌کرد‌گانی که از محفوظات و آموخته‌های دانشگاهی فراتر روند و به سطح دردمندی و مسئله‌شناسی برسند. مسئله‌شناسان، مردان زمانه‌ی خویش‌اند. اما با نهایت تأسف باید گفت فکوهی برای برنامه‌ریزان و مسئولان دولتی کم‌تر چهره‌ای آشناست. برای نمونه، تا آن‌جا که در ذهن من است، فکوهی در طول سی‌وچند سال بعد از انقلاب، تنها دو حضور تلویزیونی داشته که آن‌هم در همین یک ساله‌ی اخیر بوده است. این در حالی‌است که کشوری با این حجم از مسائل گوناگون و تودرتوی فرهنگی و اجتماعی، شدیداً محتاج اندیشه و نظر فکوهی و امثال او است.


خلاصه‌ی کتاب را می‌توانید از اینجا دریافت کنید



  • علی محمدزاده

عنوان کتاب: توسعه‌ی فرهنگی (مجموعه مقالات)

علی محمدزاده | جمعه, ۱۱ ارديبهشت ۱۳۹۴، ۱۲:۵۰ ق.ظ

معرفی کتاب

عنوان کتاب: توسعه‌ی فرهنگی (مجموعه مقالات/ گزیده مقالات مجله فرهنگ و زندگی 1348- 1356)

نویسنده (گان): چنگیز پهلوان، فریدون اردلان، ذبیح‌الله صفا، روی شاو، دنیس گابور، پی‌یر کاند، بهروز منتظمی، پرویز همایون‌پور

مترجم (ها): احمد صبوری، ب. ص. شهرآشوب امیرشاهی

سال نشر: 1381

انتشارات: تهران؛ سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

توسعه فرهنگی
کتاب حاضر، شامل مجموعه مقالاتی قدیمی با موضوع توسعه‌ی فرهنگی است. عنوان اولین مقاله‌ی کتاب، «درباره‌ی توسعه‌ی فرهنگی» است. این مقاله و مقاله‌ی دوم که عنوان آن «توسعه‌ی فرهنگی از دیدگاه یونسکو » است، به مباحثی پیرامون توسعه‌ی فرهنگی مبتنی بر دیدگاه یونسکو می‌پردازند. عنوان مقاله سوم، «نگاهداشت سنت‌های ملی در گیرودار تحولات اقتصادی و اجتماعی» است که به‌رغم عنوان جالبش، محتوای دندان‌گیری ندارد. چهارمین مقاله‌ی کتاب، نوشته‌ی روی شاو و عنوان آن «کارگزار فرهنگی در جامعه معاصر» است. این فصل، فصل قابل استفاده‌ای است. در بخشی از این فصل، ذیل بحث ضرورت دموکراسی مبتنی بر آموزش و دموکراسی مبتنی بر فرهنگ، به مسئله‌ی «نشخوار فرهنگی» اشاره می‌کند که به مفهوم مصرف زیاد کالای فرهنگی اما بدون فهم و تشخیص است. مقاله‌ی بعد، مصاحبه‌ی خواندنی‌ای است با دنیس‌گابور تحت عنوان «آیا انسان آینده‌ای دارد؟» که در آن به مسائل زیست‌محیطی ناشی از توسعه‌ی تکنولوژی می‌پردازد. مقاله‌ی بعد تحت عنوان «اختیار و اجبار در جامعه‌ی تولیدگرا» نوشته‌ی پی‌یر کاند نیز چنین محتوایی دارد. این مقاله هم خواندنی است. دو مقاله پایانی کتاب هم «انتقال تکنولوژی به جهان سوم» و «تکنولوژی در خدمت آموزش و پرورش جهان سوم» هستند.

  • علی محمدزاده

معرفی کتاب: من زنده‌ام (خاطرات دوران اسارت)

علی محمدزاده | يكشنبه, ۲۱ دی ۱۳۹۳، ۰۶:۳۱ ب.ظ

معرفی کتاب

عنوان کتاب: من زنده‌ام (خاطرات دوران اسارت)

نویسنده: معصومه آباد

سال نشر: 1392

انتشارات: تهران؛ بروج

من زنده ام

کتاب «من زنده‌ام» به بهانه‌ی برگزاری مسابقه‌ی کتاب‌خوانیِ «کتاب و زندگی»، به اندازه‌ی کافی معرفی شده است. در این‌جا قصد معرفی این کتاب را ندارم. به ذکر چند دلیل برای ضرورت خواندن کتاب‌هایی از این دست اکتفا می‌کنم:

(1)

تاریخ 100 ساله‌ی اخیر ایران را باید خواند. از این تاریخ 100 ساله، به‌ویژه تاریخ دوران پس از انقلاب اسلامی‌اش بسیار مهم است. از باب کسب شناخت بیشتر و بهتر پیرامون مسائل و چالش‌های امروز جامعه‌ی ایران. در کنار کتاب‌های تاریخ اجتماعی و جریان‌شناسی سیاسی که از نقطه‌نظری رسمی و آکادمیک به این مقوله می‌پردازند، روایت‌های غیر رسمی از تاریخ این دوران نیز بسیار حائز اهمیت‌اند. در این‌جا منظور از روایت‌های غیر رسمی، زندگی‌نامه‌ها، خاطرات، اسناد مکتوب و تصویری و سایر روایت‌های غیرآکادمیک است. این روایت‌ها به خواننده کمک می‌کند تا بتواند از جزئیات تحولات و اتفاقاتی که در این دوران رخ داده است باخبر شود و این جزئیات نقاط خالیِ تصویر ذهنی‌اش را پر کنند.

  • علی محمدزاده

معرفی کتاب: نظریه‌ی رفاه (سیاست اجتماعی چیست؟)

علی محمدزاده | جمعه, ۱۲ دی ۱۳۹۳، ۱۲:۱۱ ب.ظ

معرفی کتاب

عنوان کتاب: نظریه‌ی رفاه (سیاست اجتماعی چیست؟)

نویسنده: توفی فیتز پتریک

مترجم: هرمز همایون‌پور

سال نشر: 1381

انتشارات: تهران؛ گام نو

کتاب نظریه‌ی رفاه یکی از مهم‌ترین منابع موجود به زبان فارسی در شناخت و بررسی مبانی نظری دولت رفاه است. این کتاب جدای از این‌که بسیار کامل و جامع است، مسئله محور است و البته به ترجمه‌ی شیرین و دل‌نشینی هم دارد.

همان‌طور که گفتیم، نظریه‌ی رفاه از مبانی و چرایی دولت رفاه بحث می‌کند و وارد سازوکارهای اجرایی نمی‌شود. نویسنده نخستین هدف این کتاب را تشریح خاستگاه تاریخی نظریه رفاه و بازیافت اندیشه‌ها و متفکرانی می‌داند که معمولاً آن‌ها را به اندیشه‌های اجتماعی یا سیاسی منسوب می‌کنند

  • علی محمدزاده

معرفی کتاب: فرهنگ و توسعه ـ رهیافت مردم‌شناختی توسعه

علی محمدزاده | دوشنبه, ۱ دی ۱۳۹۳، ۰۹:۱۲ ب.ظ

معرفی کتاب

عنوان کتاب: فرهنگ و توسعه ـ رهیافت مردم‌شناختی توسعه

نویسنده: سازمان یونسکو

مترجم: نعمت الله فاضلی و محمد فاضلی

سال نشر: 1376

انتشارات: تهران؛ سازمان انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

فرهنگ و توسعه

کتاب «فرهنگ و توسعه»، کتابی مرجع در زمینه‌ی توسعه‌ی فرهنگی است که به دیدگاه‌های یونسکو در باب این مقوله می‌پردازد. بخش‌های اول و دوم این کتاب تحت عنوان «توسعه در بستر فرهنگ» و «بازاندیشی توسعه» مهم‌ترین بخش‌های آن اند که ادبیات توسعه‌ی فرهنگی به طور عمده در آن‌ها مطرح شده است. در مقاله‌ای تحت عنوان «فرهنگ به مثابه‌ی چرخ تغییر» این ایده که علم جدید دانشی غربی است نفی و به سهم دیگر تمدن‌ها در آفرینش دانش علمی پرداخته می‌شود و در کل درصدد زدودن این پیش‌فرض است که علم و فرهنگ غربی برتر از علم و فرهنگ‌های بومی و سنتی سایر نقاط جهان است. برای مثال، در قسمتی از این فصل آمده است:

«آن‌چه که علم نام دارد، نتیجه‌ی روش‌های جدید آزمایش، مشاهده و اندازه‌گیری است که اعراب به اروپاییان شناساندند. علم جدید مهم‌ترین سهم تمدن اسلامی است. برای مثال عرب‌ها بودند که استفاده از گیاهان دارویی را بررسی و رده‌بندی کردند و قدیمی‌ترین شیوه‌نامه‌ی داروهای پزشکی در قرون وسطی را تدوین نمودند ... تسلط مسلمانان بر ریاضی وعلوم، عربی را به زبان علمی قرون وسطی بدل نمود» (ص 26).

در این بخش به این نکته پرداخته می‌شود که هر الگو یا تجربه موفقی را نمی‌توان بدون ملاحظه وارد کرد؛ بلکه این کار نیازمند بازتغییر یا اختراع مجدد است؛ به گونه‌ای که بتواند از صافی هویت فرهنگی و نظام ارزشی جامعه بگذرد (ص 27).

در فصل سوم کتاب تحت عنوان «فرهنگ و تکنولوژی» به تکنولوژی‌های بومی و خصوصاً تکنولوژی کشاورزی در جهان پرداخته‌ می‌شود و بر این نکته تأکید می‌گردد که هرگونه برنامه‌ریزی کشاورزی در کشورهای گوناگون باید مبتنی بر این سنت‌های بومی باشد. برای مثال، می‌توان به تکنولوژی قنات برای مدیریت منابع آب در ایران اشاره کرد که با ورود الگوهای غربی شهرنشینی و کشاورزی، مورد بی‌مهری قرار گرفت و تکنولوژی‌ای که محصول هزاران سال تجربه‌ی انسان ایرانی بود، به کلی فراموش شد. در جای‌جای کشور چاه‌موتورها جای قنوات را گرفتند و این شد که طی اندکی بیش از نیم قرن، سفره‌های آب زیرزمینی کشور تهی شدند. در حالی‌که تکنولوژی قنات به گونه‌ای طراحی شده بود که علاوه بر جذب آب‌های سطحی به سفره‌های آب زیرزمینی، این منابع آب را نیز مدیریت می‌نمود.

در فصل چهارم به چالش‌های فراروی توسعه از جمله مسئله‌ی بسیار مهم «حقوق فرهنگی» و چندفرهنگ‌گرایی پرداخته می‌شود.

  • علی محمدزاده

معرفی کتاب: شهروندی و دولت رفاه

علی محمدزاده | پنجشنبه, ۲۰ آذر ۱۳۹۳، ۰۵:۴۹ ب.ظ

معرفی کتاب

عنوان کتاب: شهروندی و دولت رفاه

نویسنده: دنیس رایلی

مترجم: ژیلا ابراهیمی

سال نشر: 1388

انتشارات: تهران؛ آگه

کتاب شهروندی و دولت رفاه از مجموعه کتاب‌های «فهم جامعه‌ی مدرن» انتشارات آگه است که به مسئله‌ی شهروندی اجتماعی و دولت رفاه می‌پردازد. در ادامه نکاتی از این کتاب می‌آید:

درباره‌ی مفهوم شهروندی

بدون مفهوم «شهروندی»[1] نمی‌توان تصوری از دولت لیبرال ـ دموکرات مدرن داشت. مفهوم شهروندی در طیف متنوعی از تفکرات سیاسی، محافظه‌کارها، سوسیال ـ دموکرات‌ها و انقلابیون، به کار رفته است (رایلی، 1388: 25).

شهروندی در کل به جایگاه فرد در مقام عضوی از یک جامعه مبتنی است. در واقع این مفهوم را می‌توان چنان گسترش داد که عضویت در جهان را نیز در بر گیرد؛ مانند آرمان محیط‌زیستیِ «شهروندی جهانی»[2] که در آن تعهد هر شخص نه تنها در محدوده‌ی مرزهای ملی‌اش، که به واسطه‌ی جایگاه انسانی‌اش معنا می‌یابد (همان: 27).

در حال حاضر شهروندی معادل عضویت در یک دولت ـ ملت همراه با برخورداری از حقوق ساکنان یک کشور است (همان: 30). در عین حال تنوع ساختارهای سیاسی و نحوه‌ی شکل‌گیری ملت در کشورهای مختلف، اشکال متنوعی از شهروندی را به پیش می‌کشد و نمی‌توان توضیحی عام درباره معانی مربوط به شهروندی ارائه داد (همان: 30). اما به رغم این‌که واژه‌ی شهروندی می‌تواند به ساختارهای تاریخی و سیاسی گوناگونی اشاره کند، دربردارنده‌ی معانی کلی‌ای نیز هست. «شهروندی» تجسم آرمان شمول و حد مطلوبی از حق برای همگان است (همان: 34). شهروندی در مقام یک نظریه، ادعایی را درباره‌ی مشارکت دموکراتیک واقعی مطرح می‌کند و نوید برابری می‌دهد. این آرمان، مشارکت را به مثابه‌ی یک امکان بالقوه تصور می‌کند (همان: 38).

دولت رفاه: برابری واقعی در مقابل نابرابری‌های اقتصاد بازار

اما برابری رسمی که به وسیله‌ی قانون به مردم اعطا می‌شود چگونه می‌تواند به برابری در عمل تبدیل شود و به‌ویژه اقتصاد بازار آزاد چگونه می‌تواند متضمن این امید باشد؟ یکی از مهم‌ترین حوزه‌هایی که در آن تنش‌های بین برابری رسمی و واقعی و هم‌چنین بین وعده‌ی برابری شهروندی و نابرابری‌های اقتصاد بازار ظاهر شده است و مورد بحث بوده است، دولت رفاه است (همان: 38).

  • علی محمدزاده

معرفی کتاب: درآمدی بر نظریه‌ی فرهنگی معاصر

علی محمدزاده | دوشنبه, ۱۰ آذر ۱۳۹۳، ۰۵:۳۵ ب.ظ

معرفی کتاب

عنوان کتاب: درآمدی بر نظریه‌ی فرهنگی معاصر

نویسنده (گان): اندرو میلنر و جف براویت

مترجم: جمال محمدی

سال نشر: 1385

انتشارات: تهران؛ ققنوس

 نظریه فرهنگی

کتاب «درآمدی بر نظریه‌ی فرهنگی معاصر» یکی از شناخته‌شده‌ترین کتاب‌های نظریه فرهنگی است. در این کتاب پارادایم‌های  اصلی نظریه‌ی فرهنگی در قالب هفت فصل ارائه شده است: مطالعات فرهنگی و نظریه‌ی فرهنگی، ادبیات و جامعه: از فرهنگ گرایی تا ماتریالیسم فرهنگی، نظریه‌ی انتقادی: از نقد ایدئولوژی تا جامعه‌شناسی فرهنگ، نشانه شناسی: از ساختارگرایی تا پساساختارگرایی، سیاست فرهنگی تفاوت، پسامدرنیسم و نظریه‌ی فرهنگی و نقد فرهنگی و سیاست فرهنگی. یک نکته درباره‌ی این کتاب این که بسیار خواندنی و جالب توجه است و نکته‌ی دیگر این‌که ترجمه‌ی خوب و روانی هم دارد. در ادامه، به ذکر نکاتی از این کتاب می‌پردازیم.

  • علی محمدزاده

معرفی کتاب: دیدگاه‌های اروپایی سیاست‌فرهنگی

علی محمدزاده | چهارشنبه, ۵ آذر ۱۳۹۳، ۰۳:۰۱ ق.ظ

معرفی کتاب

عنوان کتاب: دیدگاه‌های اروپایی سیاست‌فرهنگی

نویسنده (گان): کریستوفر گوردون و سایمون ماندی

مترجم: هادی غبرائی

سال نشر: 1383

انتشارات: تهران؛ دفتر پژوهشهای فرهنگی

دیدگاه های اروپایی سیاست فرهنگی

کتاب «دیدگاه‌های اروپایی سیاست‌فرهنگی» با وجود اینکه کمتر شناخته شده است، کتاب بسیار با ارزشی است. کتاب شامل دو بررسی درباره سیاست فرهنگی کشورهای اروپایی و ایالات متحده امریکاست و از بین این دو نوشته، مقاله دوم تحت عنوان «شرایط سیاست فرهنگی پایدار» خواندنی است. در پایان این مقاله و در بخش جمع بندی، به الزامات فرهنگی برای سیاست گذاران پرداخته شده است که به ویژه این بخش از کتاب بسیار کاربردی است. در این بخش به ضرورت ها و جهت گیری های اصولی سیاست گذاری فرهنگی پرداخته شده و با وجود اینکه برای کشورهای اروپایی نوشته شده است، خواندن آن برای فعالان و سیاست گذاران فرهنگی ایرانی نکات نغزی دارد.

  • علی محمدزاده

معرفی کتاب: روش سیاست‌گذاری فرهنگی

علی محمدزاده | چهارشنبه, ۵ آذر ۱۳۹۳، ۱۲:۴۴ ق.ظ

معرفی کتاب

عنوان کتاب: روش سیاست‌گذاری فرهنگی

نویسنده: کیومرث اشتریان

سال نشر: 1381

انتشارات: تهران؛ کتاب آشنا

روش سیاستگذاری فرهنگی

کتاب روش سیاست‌گذاری فرهنگی با هدف معرفی این حوزه بین رشته ای نوشته شده است و کلیاتی از این موضوع را بیان نموده است. برای کسانی که قصد آشنایی با ادبیات حوزه سیاست‌گذاری فرهنگی را دارند و می خواهند چارچوبی کلی از این حوزه را بدانند، تورق این کتاب می تواند مفید باشد. حسن این کتاب این است که ترجمه ای نیست و بنابراین متن آن قابل فهم است. برخلاف اکثر کتاب های موجود در زمینه سیاست‌فرهنگی که ترجمه ای هستند و ادبیات به شدت ثقیل و غیرقابل فهمی دارند. نکته دیگر این که ادبیات کتاب، بیشتر سبک و سیاق و منظر مدیریتی دارد تا مثلاً سیاسی و اجتماعی.

  • علی محمدزاده